ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ‘ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ’ ਵਿਚ

ਪੰਜਾਬ ਦਿਵਸ ’ਤੇ

-ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਭਾਸ਼ਾ ‌ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਖਿਡਾਉਣੇ ਸੱਪ ਵਰਗਾ -ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜੇ ਪੱਤਰਾਂ ਤੇ ਕਦੇ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ : ਵੀਰਪਾਲ ਕੌਰ -ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀਆਂ 2700 ਅਸਾਮੀਆਂ ਭਰਨ ਕਰਕੇ ਚੁੱਪ ਰਹੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ 1966 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਐਕਟ 2008 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਾਸ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕੰਮ ਹੋਣਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮਾਨਯੋਗ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਾਹਰ (ਤਰਜਮਾ) ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰੱਖਣੇ ਹੋਣਗੇ ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖਰਚਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕਰੇਗੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਅਕਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਈ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ 1967 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨੇ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਐਕਟ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਾਗੂ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਐਕਟ ਕਿਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਹੇਜ ਦਿਖਾਉਂਦਿਆਂ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਤਰਮੀਮ ਐਕਟ 2008 ਪਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਸਜਾ ਦੀ ਧਾਰਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਗਈ। ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਬਾਬਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਨੂੰ ਐਕਟ ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਨੇ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਹਿਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ 2700 ਅਸਾਮੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਮਾਹਿਰ ਰੱਖਣ ਕਰਕੇ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹੀ ਟਾਲ਼ਾ ਵੱਟ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੇਖਕਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਇਆ, ਲੰਬੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਐਕਟ ਵਿਚ 2021 ਵਿਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜਿਸ ਦਾ ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ 13 ਜੂਨ 2022 ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਹ ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਸ ਤੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਮਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਇਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਐਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਕਾਪੀ ਭੇਜਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਤਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਟਾਲ਼ਾ ਵਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕਦੇ ਵੀ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਪੱਤਰ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿ ਉਸ ਪੱਤਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਅਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲ ਰਹੀ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀਰਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਤਾਹੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕਦੇ ਵੀ ਅਮਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਰਜਿ. ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਰਸ਼ਨ ਬੁੱਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ 2021 ਵਿਚ ਤਰਮੀਮ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪੰਜਾਬ ਭਾਸ਼ਾ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਦੇ ਰਹਾਂਗੇ।

ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੋਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ‘ਪਾਰਸ ਦੀ ਵੱਟੀ’ ਵਰਗਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ ‘ਸ਼ਮੀਲ ਜਸਵੀਰ’

‘ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਖੋਜ ਅਧਾਰਿਤ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਚਰਚਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ’

ਕੁਝ ਪੱਤਰਕਾਰ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਦੇ ਵੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਨਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੋਵੇ। ਚੱਲੋ ਉਹ ਤਾਂ ਉਹੀ ਜਾਣਨ ਪਰ ਕੁਝ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਵਧੀਆ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਥਾਪਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣੇ ਹੀ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਚਿਹਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਾਏ ਤੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਸ਼ਮੀਲ ਜਸਵੀਰ’ ਦੀ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਜੇਕਰ ‘ਪਾਰਸ ਦੀ ਵੱਟੀ’ ਕਹਿ ਦਿਆਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅੱਤਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਜਗਤ ਵਿਚ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ‘ਪਾਰਸ’ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਲਗਾ ਦਿਓ ਤਾਂ ਉਹ ਸੋਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਰੰਗ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਸੋਨੇ ਵਾਂਗ ਚਮਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜੀਵਨ ਸਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਨਾ ਪਾ ਸਕਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਸਾਰੇ ਪੱਖ ਸਮੋਈ ਬੈਠਾ ਹੈ ਸ਼ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰੀ, ਕਵੀ ਤੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਜੀਵਨ। -ਮੁੱਢ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਪੈਰ ਧਰਨਾ- ਰੋਪੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਠੋਣਾ ਦੇ ਜੰਮਪਲ ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਪੜਾਈ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ, ਕਾਲਜ ਤੱਕ ਦੀ ਪੜਾਈ ਰੋਪੜ ਕਾਲਜ ਤੋਂ। ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਆਦਿ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 1990 ਵਿਚ ਹੀ ਬੀਏ (ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲ) ਦੌਰਾਨ ‘ਇਕ ਛਿਣ ਦੀ ਵਾਰਤਾ’ ਪਬਲਿਸ਼ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਲੇਖਣ ਕਲਾ ਨੂੰ ਬੜਾ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਲਿਖਣਾ ਕਰਮ ਬਣ ਗਿਆ। ਫ਼ਰੀ ਲਾਂਸਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖ ਕਾਫ਼ੀ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਪੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿ‌ਬਿਊਨ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸ਼ਮੀਲ ਦੇ ਲੇਖ ਸੰਪਾਦਕੀ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਲੀਡ ਆਰਟੀਕਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਛਪੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪਾਰਟ ਟਾਈਮ ਡੈਸਕ ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਰਦੀ ਦੇ ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਐਸੋਸੀਏਟ ਐਡੀਟਰ ਹਰਚਰਨ ਬੈਂਸ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਮੀਲ ਨੇ ਵੀ ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਵਿਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। -ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ- ‘ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ’ ਅਖ਼ਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਬਟੋਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਨੇ ਡੈਸਕ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧੀਆ ਬੰਦੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਨਾਮ ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਵੀ ਸੀ। ਸ਼ਮੀਲ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ 1996 ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਜੁਆਇਨ ਕੀਤਾ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ ਦੋ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1998 ਵਿਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਤੋਂ ਛਪਣ ਵਾਲੇ ‘ਪੰਜ ਦਰਿਆ’ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪੰਜ ਦਰਿਆ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ ਫਾਊਂਡਰ ਸਨ। ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਐਡੀਟਰ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਸਵਰਨਜੀਤ ਸਵੀ ਸਕੈੱਚ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਨੀਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਤੋਂ ਗੌਤਮ ਰਿਸ਼ੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ ਵਰਗਾ ਨਿਕਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਦੇ ਪੂਰੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ‘ਪੰਜ ਦਰਿਆ’ ਉਸ ਵੇਲੇ ਏਨਾ ਚਰਚਿਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਲੱਭਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿਚ ਲੋਕ ਹਿਤ ਵਿਚ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨੰਗੇ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਜਥੇਦਾਰ ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੂਰੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿਚ ਛਾਪੀ ਗਈ। ਕਵਰ ਸਟੋਰੀਆਂ ਵਿਚ ਜੱਟ ਭਾਪਿਆਂ ਦਾ ਗੋਲਕ ਯੁੱਧ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ। ਮਾਈਗ੍ਰੇਟ ਲੇਬਰ ਬਾਰੇ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਬਾਰੇ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀਆਂ ਖੁੱਲ ਕੇ ਪਬਲਿਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਪਰ ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਆਰਥਿਕ ਪੱਖੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਡੇਢ ਕੁ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। -ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ- ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ‘ਤਾਰਾ ਟੀਵੀ’ ਜੁਆਇਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਤਾਰਾ ਟੀਵੀ ਮਲਟੀਲੈਗੁਅਲ ਅਦਾਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਡਿਜੀਟਲ ਟੀਵੀ ਸੀ। ਇਹ ਟੀਵੀ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ, ਬੰਗਲਾ, ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਤੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਰਵੀ ਕਾਂਤ ਬਾਸੂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਦਾ ਹੈੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਚੈਨਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਨੋਇਡਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਿਊਜ਼ ਹੈੱਡ ‘ਸਿੱਧੂ ਦਮਦਮੀ’ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸਿੱਧੂ ਦਮਦਮੀ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਬਣੇ। ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਹੋਰੀਂ ਇਸ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦੇ ‘ਨਿਊਜ਼ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ’ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦੀ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਟੀਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਹੈੱਡ ਹਰਜੀਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਚੈਨਲ ਵਿਚ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਹੇ। -ਮੁੜ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ- ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਸ਼ਮੀਲ ਨੇ ਮੁੜ 2002 ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਬਤੌਰ ਡਿਪਟੀ ਐਡੀਟਰ ਜੁਆਇਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦਾ ਇਹ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਰਿਹਾ।

ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਐਮਡੀ ਪ੍ਰੋ. ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।

ਸ਼ਮੀਲ ਮੌਕੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਡੈਸਕ ਟੀਮ ਨੇ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ,

ਪੱਤਰਕਾਰ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕੱਚੀ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਭੇਜਦੇ ਸੀ ਤਾਂ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਡੈਸਕ ਦੀ ਟੀਮ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣਾ ਜਾਣਦੀ ਸੀ,

ਉਸ ਵੇਲੇ ਡੈਸਕ ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਲਾਲੀ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ), ਗੌਤਮ ਰਿਸ਼ੀ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਮਾਸ ਮੀਡੀਆ ਵਿੰਗ ਵਿਚ), ਪ੍ਰੀਤ ਕੰਵਲ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਡੀਪੀਆਰਓ), ਮਨਜੀਤ ਟਿਵਾਣਾ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਯੂਐਸਏ), ਸਰਬਜੀਤ ਕੰਗਣੀਵਾਲ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਲੋਕ ਸੰਪਰਕ ਪੰਜਾਬ), ਡਾ. ਸ਼ਵਿੰਦਰ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦਿਲੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ), ਸਰਬਜੀਤ ਧਾਲੀਵਾਲ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ), ਅਨਿਲ ਮੈਨਨ (ਖ਼ਮੋਸ਼ ਹੈ), ਦੇਵਆਸੀਸ਼ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ (ਲਾਪਤਾ), ਸੁਖਦੇਵ, ਜੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਮਾਸ ਮੀਡੀਆ ਵਿੰਗ ਵਿਚ) ਡੈਸਕ ਦੀ ਟੀਮ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਵੀ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਮਨਜੀਤ ਸਿੱਧੂ ਲਾਲੀ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ), ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਹੀ ਜਗਤਾਰ ਭੁੱਲਰ (ਏਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬ ਟੀਵੀ ਦੇ ਚੈਨਲ ਹੈੱਡ ਹਨ), ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੌਲ਼ੀ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿਚ), ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ (ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿਚ), ਲੁਧਿਆਣਾ ਤੋਂ ਪਰਮਜੀਤ ਪੰਮੀ (ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ), ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ (ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਸਟਾਫ਼ ਰਿਪੋਰਟਰ), ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਰਾਜਨ ਮਾਨ ਤੇ ਹਰਕੰਵਲ ਕੋਰਪਾਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਾਤੜਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਿਸਭਾਨ ਬੁਜ਼ਰਕ ਵੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਉਸ ਵੇਲੇ ਏਨਾ ਚਰਚਿਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਲੱਭਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿਤੇ ਖ਼ਾਸ ਰਿਪੋਰਟ ਛਪਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਫ਼ੋਟੋ ਸਟੇਟ ਹੋਕੇ ਵਿਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਕੱਚੇ ਚਿੱਠੇ ਛਾਪੇ ਗਏ, ਬਾਦਲਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਿਆ। ਡੇਰੇ ਸਿਰਸੇ ਵਾਲੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਨੇ ਛਾਪੀ, ਉਹ ਅਖ਼ਬਾਰ ਫ਼ੋਟੋ ਸਟੇਟ ਹੋਕੇ ਵਿਕਿਆ। ਉਸ ਸਟੋਰੀ ਸਬੰਧੀ ਡੇਰੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਦਾ ਪੱਖ ਲੈਣ ਲਈ ਇਸ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤਰ ਦਾ ਲੇਖਕ (ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ) ਸਲਾਬਤਪੁਰਾ ਡੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ।

ਪੰਜਾਬ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚਰਚਿਤ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰਹੇ ਰਵੀ ਸਿੱਧੂ ਬਾਰੇ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ ਇਕ ਨਵੇਕਲੀ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਕੀਤੀ। ਭਿਖਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਥੇੜ੍ਹੀ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ ‘ਮਿਸ਼ਨ ਬਣਿਆ ਬਿਜ਼ਨਸ’, ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਘੁੜਾਮ, ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਤੇ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ ਛਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ. ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ’ਤੇ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸਾਰੂ ਰਾਣਾ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ, ਉਹ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਨੇ ਬਰੇਕ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਐਨੀ ਖ਼ੋਜੀ ਕਵਰੇਜ ਕੀਤੀ ਕਿ ਵੀਸੀ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਬਰਖ਼ਾਸਤ ਹੋਏ ਤੇ ਉਸ ’ਤੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਤੱਕ ਹੋਏ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਦੇ ਫੇਰ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਾਂਗੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਕੈਨੇਡਾ, ਯੂਐਸਏ ਆਦਿ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਚਲੇ ਗਏ। ਵਾਪਸ ਆਕੇ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਏ ਸਗੋਂ ‘ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵੀਕਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ

ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵੀ ਚਲਾਇਆ।

ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਦੇ ਕੈਨੇਡਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸੈਣੀ ਸਨ ਜਦ ਕਿ ਸੰਪਾਦਕ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਸਨ, ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਸ ਟੀਮ ਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਿਊਜ਼ ਐਡੀਟਰ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਲਾਲੀ, ਫ਼ੀਚਰ ਐਡੀਟਰ ਗੌਤਮ ਰਿਸ਼ੀ, ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਰਾਓ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਜਤਿੰਦਰਪ੍ਰੀਤ ਸਨ। ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਬਟੋਰੀ।

ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਪਰ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਚੰਗੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਮਿਲਣੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। -ਮੁੜ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਕੇ ਆਏ-

ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਰਭਜਨ ਹਲਵਾਰਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਤੌਰ ਸੰਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਜੁਆਇਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਚਰਚਾ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਇਕ ਨਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਵਿਖਾਇਆ। ਕਵਰ ਸਟੋਰੀਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। 2007 ਵਿਚ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲੇ ਗਏ। -ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ- https://www.facebook.com/REDFMToronto

ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੈ, ਕਿਉਂਕ‌ਿ ਇੱਥੇ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਪਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਰੂਹ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਅੱਛੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਮੀਡੀਆ ਹੱਬ ‘ਰੌਜ਼ਰ’ ਵਿਚ ਚੱਲਦੇ ਮਲਟੀਕਲਚਰ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ‘ਔਮਨੀ’ ਵਿਚ ਕੰਮ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੌਬ ਸੀ। ਉਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨਿਊਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। 2019 ਦੌਰਾਨ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਹੀ ‘ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ’ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਨਿਊਜ਼ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਮਾਰਨਿੰਗ ਸ਼ੋਅ ਹੋਸਟ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਪੂਰੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ ਦਾ ਟਰਾਂਟੋ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਈਮ ਟਾਈਮ ਵਿਚ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਚਰਚਾ ਪੰਜਾਬੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ ਵਿਚ ਹੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। -ਸਾਹਿਤਕ ਸਿਰਜਣਾ- ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਲਿਖਣਾ ਕਾਲਜ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱ‌ਕਿਆ ਹੈ, ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੀ 1990 ਵਿਚ ‘ਇਕ ਛਿਣ ਦੀ ਵਾਰਤਾ’ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਛਪ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਚ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀਆਂ 1987 ਤੋਂ 1989 ਦੌਰਾਨ ਲਿਖੀਆਂ 9 ਲੰਮੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਗਹਿਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੂਝ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸ਼ਮੀਲ ਹਾਲੇ ਬੀ.ਏ. ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਉਘੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮੀਖਿਅਕਾਂ ਨੇ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਅਤੇ ਭਰਵੀਂ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ।

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ‘ਓ ਮੀਆਂ’, ‘ਧੂਫ਼’ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤੀ ਰੰਗੀਲੀ ਕਿਤਾਬ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਮੂਲ ਲੇਖਕ ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਹਨ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ‘ਕਾਫ਼ੀ ਟੇਬਲ ਬੁੱਕ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਡ ਅਕਾਰੀ ਕਿਤਾਬ ਸਾਰੀ ਹੀ ਰੰਗਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਵੀ ਹੈ। ਕਾਮਰੇਡ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੁਰਜੀਤ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨੀ ਤੇ ‘ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ ’ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਗਈ, 2003 ਛਪੀ ਇਹ ਸ਼ਮੀਲ ਦੀ ਵਾਰਤਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਕਮਿਉਨਿਸਟ ਲੀਡਰ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੁਰਜੀਤਦੇ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਚ ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਚਰਚਾ ਛੇੜੀ। 2003 ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ‘ਸਿੰਘ ਯੋਗੀ’ ਕਿਤਾਬ ਲੇਖਕ ਬਲਰਾਮ ਅਤੇ ਸ਼ਮੀਲ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿਧ ਅਧਿਆਤਮਕ ਆਗੂ ਅਤੇ ਕੁੰਡਲਿਨੀ ਯੋਗ ਸਿਖਿਅਕ ਭਾਈ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਯੋਗੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਛਮੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਦਾਇਰਿਆਂ ਚ 'ਯੋਗੀ ਭਜਨ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੋਗੀ ਭਜਨ ਸਿਖ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਆਗੂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਪਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਭਰ ਰਹੇ ਯੋਗ ਸੰਪਰਦਾਏ ਚ ਐਨਾ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। 2019 ਵਿਚ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇਕ ਤਰੰਨਮ ਵਿਚ ਸੀਡੀ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਸਰੋਤਾ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਵਿਚ ਵਹਿ ਤੁਰਦਾ ਹੈ। -ਕੋਰਟ ਕੇਸ, ਧਮਕੀਆਂ- ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜੋਖ਼ਮ ਭਰੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਧਮਕੀਆਂ ਆਉਣੀਆਂ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਸਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਰਟ ਕੇਸ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ੁਰਅੱਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਸਮਝ ਜਾਂਦੇ ਹੋਣ ਕਿ ਗੱਲ ਤਾਂ ਸੱਚੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਹੀ ਇੰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤਾਂ ਛਾਪਣਗੇ ਹੀ। ਡਰਾਉਣ ਧਮਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਮਨਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਡੇਰੇ ਸਿਰਸੇ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਫ਼ੀ ਖ਼ਫ਼ਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆਂ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਡੇਰੇ ਸਿਰਸੇ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਉਭਾਰੇ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਖਾੜਕੂਵਾਦ ਦਾ ਦੌਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਖਾੜਕੂਵਾਦ ਨਾਲ ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। -ਸ਼ਮੀਲ’ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ- ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਲੋਕ ਹਿਤ ਵਿਚ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਕੁਝ ਕੇਸ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਗੋਦੜੀ ਵਿਚ ਲਾਲ ਪਏ ਹੋਣ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਝਾੜ ਕੇ ਗੋਦੜੀ ਸੁੰਨੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਨੇ। ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲਾਲਾਂ ਨੂੰ ਝਾੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦੋਸ਼ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਹੋਰਾਂ ਦਾ। ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਹੋਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਲਈ ਕੀਤੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਲਾਹਾ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਏਨੀ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਿਆ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਦਾ ਹਾਲ ਸਭ ਮੀਡੀਆ ਕਰਮੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਮੀਲ ’ਤੇ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਚਰਚਾ ਬਟੋਰਨ ਲਈ ਕਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਨੂੰ ਸੰਕਟਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰਨਾ ਪਿਆ। ਪਰ ਇਕ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿਤ ਪੂਰਨ ਲਈ ਕਈ ਸਖ਼ਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ‘ਸ਼ਮੀਲ’ ਹੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜੋਕੇ ਸਮਾਜ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮੀਆਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ,ਉਹ ਰੱਜ ਕੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੈ, ਵੱਡੇ ਸਰਕਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹਰਚਰਨ ਬੈਂਸ ਵਰਗੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਆਈ ਤਾਂ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾ ਕੇ ਹੋਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਾਂਗ ਕਈ ਸਾਰੇ ਲਾਭ ਲਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਸਮਾਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਗਰੁੱਪਇਜ਼ਮ ਦਾ ਆਇਆ ਪਰ ਸ਼ਮੀਲ ਨੇ ਨਿਰੋਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਉਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਨਾ ਜਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨਿੱਜੀ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ਉਹ ਨਿਰੋਲ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਗੱਲ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ‘ਵਿਊ’ ਲੈ ਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਵਾਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਣਾਇਆ ਹੈ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਸ਼ਮੀਲ ਵਰਗੇ ਚੰਦ ਕੁ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। -ਪਰਿਵਾਰ- ਸ਼ਮੀਲ ਜਸਵੀਰ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਹਨ, ਪਤਨੀ ਪੂਰਬਾ ਅਜ਼ਾਦ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬੇਟਾ ਅਰਨਬ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੇਟੀ ਰਾਵੀਆ। ਮਾਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ, ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਸ਼ਮੀਲ ਹੋਰੀਂ ਚੰਗੇ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਲੇਖਕ ਤੇ ਕਵੀ ਹਨ।

ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਕਮੀਆਂ ਸਭ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇਸ਼, ਕੌਮ, ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਧ੍ਰੋਹ ਨਾ ਕਮਾਵੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਕੌਣ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ਇਹ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਮੁੱਚਤਾ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸ਼ਮੀਲ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਾ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਜਿੰਨਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ, ਮੈਂ ਸ਼ਮੀਲ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਲਾਮਤੀ, ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵੱਲੋਂ ਭਲੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ, ਸ਼ਮੀਲ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਰਹੇ.. ਆਮੀਨ

ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ 8146001100

‘ਸੱਤਾ’ ਦੀ ਸੁਖਨਮਈ ਗੋਦ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ’

ਪਹਿਲਾਂ ਸਵਾਲ ਕਰਨੇ ਸੌਖੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਜਵਾਬ ਦੇਣੇ ਔਖੇ ਹਨ : ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ

ਭਾਰਤ ਇਕ ਲੋਕਤੰਤਰ ਮੁਲਕ ਹੈ, ਮੀਡੀਆ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਜਾਗਰੂਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਿਆਕਤ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਲੋਕ ਖੁੱਚ ਸੋਚਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਥੋਪੀ ਹੋਈ ਸੋਚ ਦੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਲਦਾ ਫਿਰਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੀ ਉਸ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕੋਈ ਧਰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕੋਈ ਗੁੰਡਾ ਬਦਮਾਸ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਡਾਕੂ ਲੁਟੇਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕੋਈ ਸਾਹਿਤਕ ਵੰਨਗੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਉਹ ਫ਼ਿਲਮੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕੋਈ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੱਗ ਕਹਿਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 99 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਹਿ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਭਾਵ ਕਿ ਮਸਾਂ ਇਕ ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਸਰੀਰ ਘੜੀਸੀ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਪਾਗਲ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਾ ਤੱਕ ਵਾਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਲੋਕ ਜਾਗਰੂਕ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਹੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਧਕੇਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਖ਼ਤਰਾ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਅੱਜ ਸੱਤਾ ਦੀ ਸੁਖਨਮਈ ਗੋਦ ਵਿਚ ਆਕੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਜਾਂ ਇੰਜ ਕਹਿ ਲਓ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਮੂਕ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਦੀ ਗੋਦ ਨੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਰਹੇ ਹਰਚਰਨ ਬੈਂਸ, ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਵਿਚ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੰਗਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਏ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਮੇਰੀ ਗਵਾਹੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਹਿਤ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੱਧੂ (ਲਾਲੀ) ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿੰਗ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ, ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਤੋਂ ਬੜੇ ਹੀ ਕਾਬਲ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਕਈ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਵਰ ਸੰਧੂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣ ਗਏ (ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱਜ ਮੁੜ ਉਹ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ), ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਰੁਣਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਡੈਸਕ ਤੇ ਫ਼ੀਲਡ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਪਟਨ ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣੇ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਤੇ ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਸੰਭਾਲਦੇ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਮ ਹਨ ਜੋ ਸੱਤਾ ਦੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ ਕੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਪਰ ਅੱਜ ਆਪਾਂ ਆਪਣੇ ਮੁੱਦੇ ਤੇ ਹੀ ਰਹੀਏ। ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ ‘ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ’ ਦੀ। -ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦਾ ਮੁੱਢ ਦੇ ਪੜਾਈ- ਮੈਥੋਂ ਮਸਾਂ ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਹੀ ਛੋਟੇ ਹੋਣਗੇ ‘ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ’। ਦਾਦਕਿਆਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਮਾਝੇ ਵਿਚ ਹੈ ਪਿੰਡ ‘ਲੁਹਕੇ’। ਪਰ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਨਾਨਕਾ ਪਿੰਡ ‘ਸਮਾਧ ਭਾਈ’ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਪਿਤਾ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ ਮਾਤਾ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਛਤਰ ਛਾਇਆ ਹੇਠਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੁੱਖ ਮਾਣਿਆ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪੰਨੂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਨਗਰੀ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਚ ਆਕੇ ਵੱਸ ਗਿਆ। ਮੁਢਲੀ ਪੜਾਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਤੱਪੜਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ। ਅਗਲੀ ਪੜਾਈ ਵੀ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ।

-ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰਵੇਸ਼-

ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ 1986 ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਚੱਲੇ ਗਏ, ਉੱਥੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮੁੱਢ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਦਾਦਾ ਅਨਪੜ੍ਹ ਸਨ ਪਰ ਦੋ ਅਖ਼ਬਾਰ ਰੋਜ਼ ਖ਼ਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦਾਦਾ ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਤੋਂ ਹੀ ਪੜਾ ਕੇ ਸੁਣਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਰੋਜ਼ ਬਲਤੇਜ ਨੂੰ 25 ਪੈਸੇ ਮਿਲਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੀ ਸੰਪਾਦਕੀਆਂ, ਸੰਪਾਦਕੀ ਪੇਜ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।

1992 ਵਿਚ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਹੀ ਕੁਲਦੀਪ ਦੀਪਕ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ‘ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗੂੰਜ’ ਵਿਚ ਨਿਊਜ਼ ਰੀਡਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਐਂਟਰੀ ਕਰ ਲਈ। 1994 ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ‘ਸੁਰ ਸਾਗਰ’ ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ‘ਟਾਕ ਸ਼ੋਅ’ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। 1999 ਵਿਚ ‘ਨਗਾਰਾ’ ਵੀਕਲੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਏ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ 2001 ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ‘ਪੀਲ ਪੁਲੀਸ’ ਨੇ ‘ਬੈੱਸਟ ਐਥਨਿਕ ਐਡੀਟਰ’ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਗੈਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੇ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਹੇਅਰ (ਜੋ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆਂ ਨੇ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿਚ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ) ਨਾਲ ‘ਇੰਡੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ’ ਨਿਊਜ਼ ਪੇਪਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਛਪ ਦੇ ‘ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦੇਸ਼’ ਦੇ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਪੁਰੇਵਾਲ (ਜੋ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਹੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਕੀਤੇ) ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਤੇ ਗੁਰਦੀਪ ਚੌਹਾਨ ਨਾਲ ਪਰਦੇਸੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਆਕੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੇ ‘ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ’ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ‘ਪੰਨੂ’ ਨੂੰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਬਰਖ਼ਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦ ਐਸਐਸਪੀ ਹਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ 10 ਐਨਆਰਆਈਜ਼ ਦੇ ਡਰੱਗਜ਼ ਵਿਚ ਨਾਮ ਲਏ ਸਨ ਤਾਂ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੇ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਰੈੱਡ ਐਫਐਮ ਨੇ ‘ਪੰਨੂ’ ਨੂੰ ਬਰਖ਼ਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਇਕੱਤਰ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜ-ਆਬ ਟੀਵੀ, ਕਨੈੱਕਟ ਐਫਐਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਰੇਡੀਓ ਯੂਐਸਏ, ਤਹਿਲਕਾ ਰੇਡੀਓ (ਪੱਡਾ) ਵਿਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਟੀਵੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤੇ ਚੱਲਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2003 ਵਿਚ ਐਨ ਆਰ ਆਈ ਟੀਵੀ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਐਨ ਆਰ ਆਈ ਟੀਵੀ ਭਰਤਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ ਨੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲਣ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਚਾਹਲ ਬੰਦ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ‘ਪੰਜਾਬ ਟੂਡੇ’ ਨੂੰ ਹੀ ਚਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਟੀਵੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ। -ਵਾਪਸ ਵਤਨ ਪਰਤ ਆਏ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ-

2001 ਵਿਚ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਵਾਪਸ ਭਾਰਤ ਪਰਤ ਆਏ।

ਭਾਰਤ ਆਕੇ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦੋ ਸਮਾਜਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ‘ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ’ (ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ) ਅਤੇ ਇਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਟੀਮ ਬਣੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿ 18 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਕਵਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। -ਕੋਰਟ ਕੇਸ ਤੇ ਧਮਕੀਆਂ- ਜਦੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ‘ਨਗਾਰਾ’ ਵੀਕਲੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣੇ ਤਾਂ ਪਾਖੰਡੀ ਸਾਧਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼, ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼, ਤਾਂਤਰਿਕਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼, ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੰਪਾਦਕ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਛਾਪਿਆ ਤੇ ਸੰਪਾਦਕੀਆਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਅਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਉੱਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਕੋਰਟ ਕੇਸ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਝੱਲਣੇ ਪਏ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਤਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਸਗੋਂ ਸਮਾਂ ਵੀ ਬਰਬਾਦ ਹੋਇਆ। ਇਕ ਸਮਾਂ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਗਿਆ ਕਿ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ 7 ਕੇਸ ਵੀ ਭੁਗਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਪੰਨੂ ਅਨੁਸਾਰ 75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਨਸ਼ਾ ਛੁਡਾਊ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਭਰਤੀ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਕੈਨੇਡਾ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਦਲ-ਦਲ ਵਿਚ ਧਸ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਜਸਦੀਪ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਅਗਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁੱਖ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਟੀਵੀ ਤੇ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਾਬਿਆਂ ਠੱਗਾਂ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਸਾਡੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੜਕਾਉਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਸਾਡੇ ’ਤੇ ਕੇਸ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਧਮਕੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਪਰ ਪੰਨੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਮਕੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਮੇਰੇ ਤੇ 2020 ਵਿਚ ਫੇਰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਇਕ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਵਿਚ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ 15-20 ਜਣੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਆ ਗਏ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵਾਲ-ਵਾਲ ਬਚ ਗਏ। -2015 ਵਿਚ ਇਕ ਕੁੜੀ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਝੂਠਾ ਕੇਸ ਪਵਾਇਆ-

ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦਾ ਉਹ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਤੇ ਇਕ ਕੁੜੀ ਨੇ ਝੂਠਾ ਕੇਸ ਪਵਾ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਵੀ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕੀਤੇ, ਰੋਸ ਮਾਰਚ ਕੀਤੇ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਮੰਗ ਪੱਤਰ ਭੇਜੇ ਗਏ।

ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੂੰ 2019 ਵਿਚ ਮਾਨਯੋਗ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਬਾ-ਇੱਜ਼ਤ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

-ਪਰਿਵਾਰ-

ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਹੋਰੀਂ 2001 ਤੋਂ ਹੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਬੇਟਾ ਜਸਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਪੱਕਾ ਵਸਨੀਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਹੁਣੇ ਹੀ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਕ ਬੇਟੀ ਹੈ, ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ, ਉਸ ਨੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਹੁਣੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿੱਗਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੈ। -ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣਨ ਦਾ ਸਫ਼ਰ-

ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਹਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੀ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨਾਲ ਇਕ ਦਿਨ ਸਵਰਨ ਸਵੀ ਨੇ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰੀਲ ‘ਗੋਭੀ ਦੀਏ ਕੱਚੀਏ ਵਪਾਰਨੇ’ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਬੰਧ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨਾਲ ਚੱਲਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਤਾਂ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਹੋਰਾਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਰਿਲੇਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣ ਗਏ। -ਕੀ ਕੁਝ ਗ਼ਲਤ ਕਰ ਗਏ ਪੰਨੂ?- ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਾਬਲ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਨ! ਪਰ ਅੱਜ ਉਹ ਸੱਤਾ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਹਨ। ਸੱਤਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੇਵੇ ਭਾਵੇਂ ਨਾ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਹੀ ਕਰਦੇ। ਪਰ ਬਲਤੇਜ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਥੋੜ੍ਹਾ ਝਿਜਕਿਆ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਮੁੱਦੇ ਚੁੱਕਦੇ ਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਤੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਬੜੇ ਸੌਖੇ ਲੱਗਦੇ ਸਨ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣੇ ਪਰ ਅੱਜ ਜਵਾਬ ਦੇਣੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਬਹੁਤ ਔਖੇ ਹਨ। ਬਲਤੇਜ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅੜਬ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਹਨ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਕਹਿਣਾ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵੀ ਖੜੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਸ਼ਾਇਦ ਹੁਣ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਆਈਟੀ ਵਿੰਗ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ ਮੇਰੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਝੂਠ ਫੈਲਾਉਣਾ। -ਆਖ਼ਰੀ ਸ਼ਬਦ- ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਹੈ, ਉਹ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਉਹ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਲਗਾਤਾਰ ਡਰੱਗਜ਼ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ‌ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਡਰੱਗਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਉਸ ਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਨਸ਼ਾ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਆਏ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਕੁਝ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਪੱਖ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਮੈਥੋਂ ਰਹਿ ਗਏ ਹੋਣਗੇ। ਕੁਝ ਚੰਗੇ ਪੱਖ ਵੀ ਹੋਣਗੇ ਕੁਝ ਮਾੜੇ ਪੱਖ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਪਰ ਜਿੰਨਾ ਕੁ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਉਹ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਬਲਤੇਜ ਪੰਨੂ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਵਾਲਾ ਮਨ ਨਹੀਂ ਛੱਡੇਗਾ। ਉਹ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਵਾਲੇ ਜਿਗਰ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਹੈ ਉਹ ਤੰਦਰੁਸਤ ਤੇ ਚੰਗਾ ਸੁਭਾਅ ਰੱਖੇ ਤੇ ਆਪਣਾ ਅੜਬਪੁਣਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਲੋਕ ਮੁੱਦੇ ਹੱਲ ਕਰਾਉਣ ਵਿਚ ਦਿਖਾਵੇ. ਆਮੀਨ!

ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ ਸੰਪਰਕ-8146001100

ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਿਰੰਤਰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ’

43 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਸੀ ਪਰ ‘ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ’ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਈ

ਜੇਕਰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਨੇ ਵਰਗੀ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤ ਵਕੀਲਾਂ ਲਈ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ ਵਕੀਲਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਨਾ ਸੰਵਾਰਨ ਕਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਡਿਸਟਰਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਜ ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੀ ਕੁੜੀ ਬਾਰੇ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਕਿਵੇਂ ਸੋਚਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਕ ਵਸਤੂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਪਰਖਿਆ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਉਣਾ ਸੀ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਵੇਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਪੋਲੋ ਗਰਾਊਂਡ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਥਾਂ ਤੇ ਪਰੋਸਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਕ ਡੀਡੀ ‌ਨਿਊਜ਼ ਟੀਵੀ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਕਵਰੇਜ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਣਾ ਸੀ। ਉਹ ਕੁੜੀ ਉਂਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਡੀਡੀ ਦੀ ਕਵਰੇਜ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਵਾਹ ਵਾਸਤਾ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਕੁੜੀ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨਾ। ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਖ਼ਾਸ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਦਦ ਲਈ ਸੀ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਡੀਡੀ ਲਈ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਮਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਘਟਨਾ ਲੰਬੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਗੱਲ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਉਹ ਕੁੜੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟੇਬਲ ਤੇ ਬੈਠੀ ‘ਬਰੇਕ ਫਾਸਟ’ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਵੀ ਸਨ) ਮੈਨੂੰ ਮੋਬਾਇਲ ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਤੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਬੈਠਿਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈਰਾਨ ਸਨ ਜਾਂ ਸੜ ਰਹੇ ਸਨ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਦੋਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਡੀਡੀ ਦੀ ਉਹ ਵੱਡੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੁੜੀ ਸਮਝ ਗਈ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ ‘ਸਰ ਉਹ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਇਨ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬੈਠੇ ਹਨ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਹੱਸ ਰਹੇ ਹਨ, ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਹੀ ਫ਼ੋਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ’ ਮੈਂ ਗੱਲ ਟਾਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਉਹ ਸਮਝ ਗਈ ਸੀ। ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ‘ਸਰ ਉੱਠੋ’ ਮੈਂ ਉੱਠ ਖੜਿਆ ਤੇ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਬਿਲਕੁਲ ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਲਗਾ ਕੇ ਤੁਰੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਰਸਮੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ‘ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਲਿਆਕਤ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਅਕੀਦਾ ਸਰ ਦੀ ਮੈਂ ‘ਗਰਲ ਫਰੈਂਡ’ ਹਾਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਂਦੀ ਵੀ ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਤਰਾਜ਼ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੱਸਣਾ ਪਰ ਇੰਜ ਬੇਲੋੜੇ ਫ਼ੋਨ ਕਰਕੇ ਤੰਗ ਨਾ ਕਰਨਾ...’ ਮੈਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਘਬਰਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਬੋਲਤੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਜਦ ਕਿ ਰੱਬ ਜਾਣਦਾ ਮੇਰਾ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਭਾਂਪਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਕੁੜੀ ਬੇਬਾਕੀ ਵਿਚ ਉਹ ਕੁਝ ਬੋਲ ਆਈ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਇਕ ਕੁੜੀ ਕਦੇ ਨਾ ਬੋਲੇ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਕੁੜੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਕੁੜੀ ਸੀ ਪ‌ਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਹੀ ‘ਦਾ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਵਿਚ ਜੋ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੈ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੈਂ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨ ਆਈਆਂ ਸਭ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਅੱਜ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸੰਗਰੂਰ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿ‌‌ਬਿਊਨ ਵਿਚ 43 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਅਜਿਹੀ ਔਰਤ ਨਾਲ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ (ਖਾੜਕੂਆਂ) ਦੀਆਂ ਲਿਖਤੀ ਧਮਕੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਨਿਧੜਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਮੇਰੀ ਅੱਜ ਦੀ ਹੀਰੋ ਪੱਤਰਕਾਰਾ ਹੈ ਸੰਗਰੂਰ ਤੋਂ ‘ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ’। -ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਤੇ ਪੜਾਈ-

ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਦੇ ਪਿਤਾ 1947 ਵੇਲੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਯਾਮੁਨਾਨਗਰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਖ਼ਾਨਪੁਰ ਛਛਰੌਲੀ ਵਿਚ ਹੀ ਵੱਸ ਗਏ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਨੇ 12 ਦਸੰਬਰ 1950 ਨੂੰ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਬਾਪ-ਦਾਦੇ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀ ਸਨ। ਕੱਪੜੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਕਰਿਆਨੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਆਦਿ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਆਕੇ ਨਿੰਮੋਝੂਣੇ ਹੋ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੰਡ ਹੋਈ ਤਾਂ ਇੱਧਰ ਮੰਨੂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਸੀ ਹਰਨਾਮ ਕੌਰ ਸਿਰਫ਼ 40 ਦਿਨਾਂ ਦੀ। ਬੜਾ ਕਹਿਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨਿਆਣੀ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ, ਨਾਲ ਦੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਇਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਓ ਜਾਂ ਮਾਰ ਦਿਓ, ਪਰ ਮੰਨੂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਹਰਨਾਮ ਕੌਰ ਨੂੰ ਬੜੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਿਆਂਦਾ। ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਪੜਾਈ ਯਾਮੁਨਾਨਗਰ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਖ਼ਾਲਸਾ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਯਾਮੁਨਾਨਗਰ ਤੋਂ ਤੇ ਬੀਏ ਡੀਏਵੀ ਕਾਲਜ ਯਾਮੁਨਾਨਗਰ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਐਮਏ ਕਰ ਲਈ। ਪਰ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। -ਵਿਆਹ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ- ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ (ਜਨਮ ਸਤੰਬਰ 1949) ਨਾਲ 1971 ਵਿਚ ‘ਪਿਆਰ ਵਿਆਹ’ (ਇੰਟਰ-ਕਾਸਟ) ਹੋ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੋ. ਚੰਨੀ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਛਪੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ‘ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੇ’ ਤੇ ‘ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਫ਼ਿਕਰ’ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹਨ। ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੀ। ਬਾਪੂ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ‘ਦਰਵੇਸ਼’ ਅਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਿਰਕੱਢ ਲੀਡਰ ਤੇ ਕਈ ਸਾਰੇ ਅਕਾਲੀ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵਿਚ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਕੱਟੀਆਂ। ਬਾਪੂ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਫ਼ੋਟੋ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਉਹ ਲਿਖਦੇ ਵੀ ਸਨ ਤੇ ਲੇਖ ਵੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਪ ਦੇ ਸਨ। ਪ੍ਰੋ. ਚੰਨੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਬਾਪੂ ਦਰਵੇਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜਿਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਵੀ ਰਹੋ ਉਸ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਰਹੋ। ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹੇ ਤੇ ਬੇਅੰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹੇ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰੰਗ ਸਨ ਕਿ ਇਕ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿਚ ਕੱਟੜ, ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਮੰਤਰੀ ਰਿਹਾ ਤੇ ਤੀਜਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਮੰਨੂ ਦਾ ਪਤੀ ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ‌ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ, ਉਹ ਕਾਮਰੇਡ ਸੀ। ਭਾਵ ਕਿ ਇਕ ਘਰ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਬਹਿਸਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਸਲੇਖਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਸੰਪਾਦਕ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਇਕ ਦਿਨ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਪ੍ਰੋ. ਚੰਨੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹਮਦਰਦ ਹੋਰੀਂ ਮੰਨੂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਗਏ ਸਨ। ਤਾਂ ਪ੍ਰੋ. ਚੰਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਵਿਹਲੇ ਹਨ। ਤਾਂ ਹਮਦਰਦ ਹੋਰੀਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਏਨੀ ਪੜਾਈ ਕਰਕੇ ਵਿਹਲਾ ਰਹਿਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪੀਏ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਯੁਕਤੀ ਪੱਤਰ ਦੇ ਕੇ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਨੂੰ ਸੰਗਰੂਰ ਤੋਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਕ ਸਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਸਤੰਬਰ 1979 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਲਈ। -ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ-

ਸੰਪਾਦਕ ਸ. ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਸੰਪਾਦਕ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਚੇਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਹਰ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ ਤੇ ਜੇਕਰ ਖ਼ਬਰ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂ ਜ਼ਲੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਗ਼ਲਤੀ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਹੀ ਪੁੱਛਦੇ ਸਨ। ਹਮਦਰਦ ਹੋਰੀਂ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ‘ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੱਚੀ ਖ਼ਬਰ ਬਣਾ ਕੇ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਪਰ ਡੈਸਕ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਪੇਸ਼ ਕਰੇ ਨਾ ਕਿ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰੇ ਤੇ ਡੈਸਕ ਉਂਜ ਹੀ ਆਪਣੀ ਹਉਮੈ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਕਰੀ ਜਾਵੇ’। ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਬੱਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਕੰਡਕਟਰਾਂ ਤੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਫੈਕਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੜਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਵੀ ਬੜੀ ਮਹਿੰਗੀ ਸੀ। ਸਹੁਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਪ੍ਰੋ. ਚੰਨੀ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਵੁਮੈਨ ਕਾਲਜ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਕਾਲਜ ਭਵਾਨੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਵੀ ਪੜਾਇਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਵੀ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। -ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵੱਲੋਂ ਮੰਨੂ ਦੀ ਪਿੱਠ ਥਾਪੜਨਾ-

ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਲੀਡਰ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਕਾਂਝਲਾ ਨੂੰ ਉੱਖੜੇ ਕੁਹਾੜੇ ਵਾਂਗ ਬੋਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਸੀ ਜਾਂ ਲੀਡਰੀ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਗ਼ਲਤ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ ਮਟਰਾਂ, ਤੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਆਦਿ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਅਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ। ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਕੇ ਉਸ ਨੇ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਕਾਂਝਲਾ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਲਿਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਔਰਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਜੋ ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਉਹ ਔਰਤ ਦੇ ਹੱਕ ਤੇ ਹੌਸਲੇ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀ। ਅਜੋਕੇ ਸੰਪਾਦਕ ਤਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਤੋਂ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਲਈ ਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਲੂਟ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਜਿਸ ਨੇ ਇਕ ਔਰਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਸੰਪਾਦਕੀ ਲਿਖੀ। ਉਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਸ. ਭੁੱਲਰ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ‘ਐਡੀ ਵੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਸੰਪਾਦਕੀ ਲਿਖੀ ਪੈ ਜਾਵੇ’ ਤਾਂ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਨਾਨੀ ਯਾਦ ਕਰਵਾਈ ਸੀ।ਕਈ ਸਾਰੇ ਬੋਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ‘ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੇਕਰ ਲੀਡਰ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੇਕਰ ਇੰਜ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।’ -ਧਮਕੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਰਟ ਕੇਸ-

ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਇਕ ਔਰਤ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣਾ ਔਖਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਧਮਕਾਇਆ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਾਉਣ ਬਾਰੇ, ਖ਼ਬਰਾਂ ਰੋਕਣ ਬਾਰੇ ਤੇ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਜਾਂ ਖਾੜਕੂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਬੀਬੀ ਮੰਨੂ ਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਜਿੱਥੇ ਖਾੜਕੂ ਪ੍ਰੈੱਸ ਨੋਟ ਭੇਜਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ, ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੀਆ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਖਾੜਕੂ ਧਮਕੀਆਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਬੀਬੀ ਮੰਨੂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਿਆਂ ਨੇ ਬੜੇ ਧਮਕੀ ਪੱਤਰ ਭੇਜੇ ਜੋ ਬਲਾਗ ਵਿਚ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੁਨਾਮ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਇਕ ਡੇਰੇਦਾਰ ਨੇ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਤੇ ਕੇਸ ਕੀਤਾ , ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਡਵੋਕੇਟ ਅੱਤਰੀ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਮੰਨੂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਲੜਿਆ ਤੇ ਉਹ ਕੇਸ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

-ਸੰਤ ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ- ਸ਼ੇਰਪੁਰ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸੰਤ ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀਰ ਚੰਦ ਕਮਲ (ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ) ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਗੋਇਲ (ਦਾ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ) ਦੇ ਵੀ ਨਾਲ ਸਨ ਤੇ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਹੋਰੀਂ ਵੀ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਦੇ ਸਟੇਜ ਕੋਲ ਹੀ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀ ਚੱਲੀ ਕੇ ਭਗਦੜ ਮੱਚ ਗਈ। ਸਾਰੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਭੱਜ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੋਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਭਾਣਾ ਵਾਪਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਕਾਰ ਵਿਚ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਅੱਗੇ ਸੰਤ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਦੀ ਗੋਲੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਸਰੀਰ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਲੱਥਪੱਥ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਲੈ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਸੰਤ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਪਰ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਖਬਰ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਖਬਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਖਬਰ ਭੇਜਦਿਆਂ ਬਹੁਤ ਰਾਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਘਰ ਵਾਲੇ ਬੜੇ ਚਿੰਤਤ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੋਲੀ ਚੱਲੀ ਸੀ ਤੇ ਇਕ ਵੱਡਾ ਵਿਆਕਤੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਸੀ। ਖਬਰ ਦੇਰ ਨਾਲ ਭੇਜੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਅੱਧਾ ਪੇਜ ਇਸ ਖਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। -ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ- ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਗੋਇਲ, ਦੈਨਿਕ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਦੇਵ ਰਾਜ ਗਰਗ, ਹਰਵਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾਂ, ਐਸਐਸ ਬਾਵਾ, ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੈਣੀਅਜੀਤ ਦੇ ਗੁਰਤੇਜ ਪਿਆਸਾ, ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਤੋਂ ਫ਼ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾਕਰ, ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ ਮਟਰਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ।। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਜਿੰਦਰ ਜੋਸ਼ ਸੁਨਾਮ ਤੋਂ, ਸ਼ਾਮ ਖੋਸਲਾ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ਼ ਜਰਨਲਿਸਟ ਦੇ ਫਾਊਂਡਰ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਗੋਬਿੰਦ ਠੁਕਰਾਲ, ਵਿਜੈ ਰਤਨ ਤੇ ਸੁਨੀਲ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਵੀ ਰਿਹਾ। ਮੰਨੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੀ। ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ, ਸੁਨਾਮ, ਧੂਰੀ ਬਰਨਾਲੇ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਾਂ। -ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਸੰਪਾਦਕ-

ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿਚ ਹੀ ਲਗਾਤਾਰ 43 ਸਾਲ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਹੁਣ ਬੀਬੀ ਮੰਨੂ ਦੇ ਪਤੀ ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ ਦੀ ਤਬੀਅਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਪਾ ਰਹੀ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਲਾਲੀ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ। ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਾਥੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰਕੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਰੱਬ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦ ਕਿ ਹੁੰਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਇੱਥੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਕੀ ਲਿਜਾਣਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਗੁਰਦੀਪ ਲਾਲੀ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਬੀਬੀ ਮੰਨੂ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਮੈਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨਾਲ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ। ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਛੱਡਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹਾਂ ਪਰ ਗੁਰਦੀਪ ਲਾਲੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ‌ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਜੋ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਭੇਜਦੇ ਹੋ ਭੇਜ ਦਿਆ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਭੇਜਦੇ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿ ਦਿਆ ਕਰੋ। ਘੱਟ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਵੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੈਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਐਨੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹਾਂ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿਚ ਆਏ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। -ਪਰਿਵਾਰ-

ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਿਆ। ਮੰਨੂ ਹੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਤੇ ਇਕ ਬੇਟਾ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਬੇਟੀ ਗਗਨਗੀਤ ਕੌਰ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੇ ਸੋਨੀਪਤ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਰੋਹਤਕ ਵਿਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। । ਛੋਟੀ ਬੇਟੀ ‘ਪੁਨੀਤ’ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਦੀ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਿਸਟ ਹੈ।ਵਨਸਥਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪੀਠ ਵਿਚ ਐਮਏ ਫਾਈਨਆਰਟਸ (ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਿਸਟ) ਕੀਤੀ, ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰੀ ਕਾਲਜ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਲੈਕਚਰਾਰ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਉਹ ਪੇਂਟਿੰਗ ਨੂੰ ਹੀ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਬੇਟਾ ਨੀਤੀ ਭਰਪੂਰ ਸਿੰਘ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਐਮਏ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਰਾਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਉਹ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬਿਜ਼ਨਸ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵੱਡਾ ਜਵਾਈ ਸੰਜੀਵ ਪਾਂਡੇ ਫ਼ਰੀ ਲਾਂਸਰ ਤੌਰ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੈ। ਛੋਟਾ ਜਵਾਈ ਡਾ. ਅੱਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਲ, ਆਰਿਆਭੱਟਾ ਗਰੁੱਪ ਆਫ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਚ ਕੈਂਪਸ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ। ਜਦ ਕਿ ਨੂੰਹ ਰਾਣੀ ਗੀਤਿਕਾ ਗਰਗ ਸਰਬ ਸਿੱਖਿਆ ਅਭਿਆਨ ਵਿਚ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਹੈ। ਪਤੀ ਪ੍ਰੋ. ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੈੱਡ ਤੇ ਹੀ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁਣ ਬੀਬੀ ਮੰਨੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। -ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸੰਦੇਸ਼-

ਸੰਗਰੂਰ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਭਾਈਚਾਰਾ ਕੁਝ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਗਿਆਨੀ ਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਬੰਦੇ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਪੀੜਤ ਪੱਖ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਹਾਲਾਤ ਬਣੇ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੋਤੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਸਾਈ ਮੁਰਗ਼ਿਆਂ ਦੇ ਵਾੜੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੁਰਗ਼ਾ ਵੱਢਣ ਲਈ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਮੁਰਗ਼ੇ ਕੁੜ-ਕੁੜ ਕਰਦੇ ਦੂਰ ਭੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਕਤਲ ਕਰਨਾ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕਤਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇਕ ਦਿਨ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਇਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਲੋਕ ਹਿਤ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਮਾਸ਼ਬੀਨ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸਗੋਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋਕੇ ਉਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਕਟ ਨਿਵਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸੰਗਰੂਰ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਭਾਈਚਾਰਾ ਬੀਬੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮੰਨੂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਬੜੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਹੈ ਮੈਂ ਅਜਿਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੋਈ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹੇ ਤੇ ਆਦਰਸ਼ਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੀ ਰਹੇ... ਆਮੀਨ! ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ 8146001100

’47 ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਚੁਣਨ ਵਾਲਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ’

ਹਰਿਆਣਵੀ (ਪੁਆਧੀ) ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ‘ਨੌਹਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੀਵੀ’

ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉੱਥੇ ਦੀ ਲਿਪੀ ਉਰਦੂ /ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ) ਹੈ। ’47 ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲੁੱਟਿਆ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜੋ ਮੁੜ ਜੁੜਿਆ ਨਹੀਂ ਭਾਵੇਂ ਕਈਆਂ ਨੇ ਬੜੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਮਿਹਨਤ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੜਾ ਨੇੜੇ ਹੋਕੇ ਭਾਵੁਕ ਮਿਲਣੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਧਰੋਂ ਉੱਧਰ ਜਾ ਕੇ ਵੱਡੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਲੋਕ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਫ਼ੌਤ ਹੋ ਗਏ,ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਲਾਦ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨਾਲ ਬਾ-ਵਾਸਤਾ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਲਦ ਭਾਰਤ ਵਿਚੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗਏ, ਸਿਆਸਤ ਦੀਆਂ ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮੋਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਮੇਰੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਨ ‘ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ’। -ਮੁੱਢ- ਅੰਬਾਲਾ ਕੈਂਟ ਨਜ਼ਦੀਕ ਪਿੰਡ ‘ਬੋਹ’ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਲੋਕ ਨਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਹੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਬੋਹ-ਬਲਿਆਲ’। ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਚੰਗੀ ਟੌਹਰ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਅ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ‘ਅਜ਼ਾਦੀ ਫੈਲ ਗਈ’, ਅਜ਼ਾਦੀ ਫੈਲਣ ਦਾ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋ‌ਇਆ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਰਹਿ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿ ਗਏ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵੱਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਨੇ ਕਰਵੱਟ ਲਈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸੁੱਖੀ ਸਾਂਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ 10 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ‘ਬੋਹ’ ਵਿਚ ਤਾਉਣੀ ਗੋਤ (360 ਪਿੰਡ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਉਣੀਆਂ ਦਾ ਅੰਬਾਲਾ ਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ) ਦੇ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਟੌਹਰ ਸੀ, ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ, ਪਰ ’47 ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ‘ਕਾਲੀ ਚਿੜੀ’ ਨੇ ਫੇਰਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿਜਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ‘ਚੌਧਰੀ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ’ ਦਾ ਵੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਬੇਗ਼ਮ ‘ਜ਼ਾਇਦਾ ਪ੍ਰਵੀਨ’ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਗ਼ਮ ਜ਼ਾਇਦਾ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਕਰੌਦਾ ਤਹਿਸੀਲ ਰੁੜਕੀ ਦੀ ਜੰਮਪਲ ਹੈ। ਚੌਧਰੀ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਭਰਿਆ ਭਕੂੰਨਾ ਘਰ-ਬਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚੱਲੇ ਗਏ। -ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ- ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਇਕ ਪਿੰਡ ਹੈ ‘ਗੱਖੜ ਮੰਡੀ’। ਇੱਥੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਢਾਈ ਮੁਰੱਬੇ (65 ਏਕੜ) ਜ਼ਮੀਨ ਅਲਾਟ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। -ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਬਚਪਨ ਤੇ ਪੜਾਈ- ਪਿੰਡ ‘ਗੱਖੜ ਮੰਡੀ’ ਵਿਚ ਹੀ ਜਨਮੇ ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਪੜਾਈ ਗੌਰਮਿੰਟ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗੱਖੜ ਮੰਡੀ ਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਗਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਰਾਣਾ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਨਜ਼ਦੀਕ ਪੈਂਦੇ ਵਜ਼ੀਰਾਬਾਦ ਵਿਚ ‘ਮੌਲਾਨਾ ਜ਼ਫ਼ਰ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਡਿੱਗਰੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਜ਼ਫ਼ਰ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਵੀ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇਹ ਕਾਲਜ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਾਣਾ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਸਪੋਰਟਸ ਸਾਇੰਸ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਐਮਐਸਸੀ ਅਤੇ ਐੱਮ ਏ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। -ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ-

(ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹਰਿਆਣਵੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕਾਂਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ) ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਛੋਟੇ ਪਰਚਿਆਂ ਵਿਚ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਛਪ ਵੀ ਜਾਂਦਾ, ਪਰ ਉਸ ਅੰਦਰ ਇਕ ਤਾਂਘ ਸੀ, ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਫਰੋਲਣ ਦੀ। ਉਸ ਦੇ ਵਾਲਦ ਚੌਧਰੀ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ 1979 ਵਿਚ ਫ਼ੌਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਪਰ ਮਾਂ ਵਾਲਦਾ ਬੇਗ਼ਮ ਜ਼ਾਇਦਾ ਅਜੇ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਾਲਦ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਬੋਲੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਹਰਿਆਣਵੀ ਤੇ ਪੁਆਧੀ ਬੋਲੀ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਸੇ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਬੱਚੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਇੱਧਰਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚੋਂ ਆਏ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਹਨ ਉਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਭਾਊਆਂ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ ਹੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੇ ਉਹ ਮਾਣ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੌਧਰੀ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਵੱਲੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣੀਆਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਰਾਣਾ ਹੋਰਾਂ ਵਿਚ ਹਰਿਆਣਵੀ ਬੋਲੀ ਬਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਗਿਆ। ‌ਹਰਿਆਣਾ ਬੋਲੀ (ਪੁਆਧੀ ਬੋਲੀ) ਨੂੰ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਇਸ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਈ ਹੈ ‘ਨੌਹਰਾ ਤਨਜੀਮ’ (ਨੌਹਰਾ ਭਾਵ ਪੰਚਾਇਤ-ਸੱਥ)। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰਾਣਾ ਤਸਵੀਰ ਅਹਿਮਦ ਬਣਾਏ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਇਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ‘ਨੌਹਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੀਵੀ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਲਿਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਟੀਵੀ ਤੇ ਵੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਹੋਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਰਿਆਣਵੀਆਂ/ਪੁਆਧੀਆਂ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਹੈ ਉੱਥੋਂ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਂਜ ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਕਾਇਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਡਵੀਜ਼ਨਲ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਵਿਚ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਪੋਰਟਸ ਹਨ। ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਕੈਂਪਸ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। -ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ- ਪਤਨੀ ਬੇਗ਼ਮ ਹਿਨਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਪਿੰਡ ਭਾਨੇੜਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦਿਓਬੰਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਬੇਟੀ ਮਾਨਾਹਿਲ ਫਾਤਿਮਾਂ (ਦਸਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ), ਦੋ ਬੇਟੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਅਬਦੁੱਲਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ (7ਵੀਂ ਕਲਾਸ) ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਵਾਸਿਲ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ (5ਵੀਂ ਕਲਾਸ) -ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ- ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੀ ਹੋਰ ਕਈ ਮੁਲਕਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮਜਬੂਰੀ ਬੱਸ ਪੱਤਰਕਾਰ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਾਪਤੀ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਸਾਨ ਕੰਮ ਵੀ ਚੁਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਵੀ ਚੁਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਚੁਣਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਆਉਣੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਮਿਲੀ ਜੁਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। -ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ- ਕਈ ਸਾਰੀਆਂ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ :- 1. ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ ਤਹਿਸੀਲ ਰਾਜਪੁਰਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਅੰਬਾਲਾ ਦੀ ਸੜਕ ਤੇ ਪਿੰਡ ਮਦਨ ਪੁਰ (ਮਦਨਪੁਰ-ਚਲਹੇੜੀ) ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਜ਼ਲ ਦੀਨ ਤੇ ਫ਼ਕੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼ ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਉਂਜ ਇਸ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਾ ਲਿੰਕ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਿੱਜੀ ਬਲਾਗ ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਦਿਆਂਗੇ ਉਹ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਫ਼ਕੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ’47 ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਮਸਾਂ 15-16 ਸਾਲ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਪੁਆਧੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਮਦਨਪੁਰ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿੱਖ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਕ ਨੰਬਰਦਾਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸੀ ਤੇ ਤਿੰਨ ਨੰਬਰਦਾਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਦੇ ਸਨ। ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਗ਼ਮੀ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਜੰਞਾਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਤੇ ਮਰਗ ਵੇਲੇ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਅਫ਼ਸੋਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਤਾਉਣੀ ਰਾਜਪੂਤ ਸਨ। ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਰਾਤ ਨੂੰ 12-12 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹਲ਼ ਵਾਹੁਣੇ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਚਾਰਾ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਕੋਈ ਲੜਾਈ ਝਗੜਾ ਨਹੀਂ। ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਖਾਣਾ ਪਹਿਲਵਾਨੀਆਂ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਪਿੰਡ ‌ਵਿਚ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਪਹਿਲਵਾਨ ਇਮਾਮ ਬਖ਼ਸ਼, ਪਹਿਲਵਾਨ ਰੁਸਤਮੇਂ ਜਮਾਂ, ਗਾਮਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਘਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕੱਚੇ ਸਨ ਪਰ ਸਾਡਾ ਬੰਗਲਾ ਪੱਕਾ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹ ਬੰਗਲਾ ਮੌਜੂਦ ਹੋਵੇ। Link is https://www.youtube.com/watch?v=sP9wzZRsWaw ਇਕ ਵਾਰੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਫ਼ਕੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਬਲਦ ਹਲਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਤੱਕ ਉੱਡ ਗਈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਦਨ ਪੁਰ ਚਲਹੇੜੀ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਸਾੜ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਗਊ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹਲਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਸਹਿਮ ਸੀ, ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਉਡਾਉਣ ਲਈ ਤੋਪਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਈ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਿਪਾਹ ਸਿਲਾਰ ਮੌਕੇ ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਖੇੜੀ ਗੰਡਿਆਂ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ਠੰਡੂ ਰਾਮ, ਠੰਡੂ ਰਾਮ ਨੇ ਆਕੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬਲਦ ਹਲਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਅਫ਼ਵਾਹ ਹੈ, ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਨਾ ਹੀ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਕਰਨਗੇ ਨਾ ਹੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਠੰਡੂ ਰਾਮ ਨੇ ਬਚਾਏ ਸੀ। ‌ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਮਦਨ ਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਿਆਣੇ ਬੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਫ਼ਕੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੰਬਰਦਾਰ ਗੋਪਾਲ, ਚੇਤੂ ਰਾਮ, ਚੇਤੂ ਪੱਟੂਆ, ਮਿਲਖੀ ਲੁਹਾਰ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮਿਲਖੀ ਲੁਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਲੀਆਂ ਘੜ ਕੇ ਦਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਠੌਕਰ, ਚੈਤੂ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਫੱਗੂ ਰਾਮ (ਫੱਗੂ ਰਾਮ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਵੇਲੇ ਜਿਊਂਦਾ ਹੋਵੇ), ਪਰਤਾਪਾ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸਕੂਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਚਮਾਰੂ ਵਿਚ ਚੌਥੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਕੂਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੀ ਪੜਾਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਿੰਦੀ ਪੜਾਉਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਸਾਡੇ ਵਾਲਦ ਵੀ ਗੁਰਮੁਖੀ ਪੜ੍ਹ ਗਏ ਸਨ। ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਵਿਚ ਮਝੌਲੀ (ਦੋ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲੀ) ਤੇ ਰਥ (ਚਾਰ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲਾ) ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕੱਚੇ ਰਸਤੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ਜੀਟੀ ਰੋਡ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋ ਪੱਖ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਇਕ ਪਾਸੇ ਬਾਹਮਣੀ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਬਾਹਮਣੀ ਵਾਲਾ ਵਿਚ ਇਕ ਕਿੱਕਰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਕਿੱਕਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੱਢਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਹਿੰਦੇ ਇਹ ਕਿੱਕਰ ਦਿਲੀ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ‘ਅਜ਼ਾਦੀ ਫੈਲ ਗਈ’ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਤੇ ਬੜਾ ਕਹਿਰ ਹੋਇਆ। ਅਸੀਂ ਬਚਦੇ ਹੋਏ ਸਾਥੋਂ 7 ਕੋਹ ਦੂਰ ਅੰਬਾਲਾ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਾਡੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਖੋਹ ਲਈਆਂ, ਕਤਲੋ ਗਾਰਤ ਮੱਚੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਲਾਹੌਰ ਪੁੱਜ ਗਏ, ਇੱਥੇ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਅਲਾਟ ਹੋਈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸਿੱਖ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਇੱਥੇ ਮੇਦੇਜਾਨ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਦੋ ਭਰਾ ਸਨ, ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਸਨ। ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਸਨ। ਜਦੋਂ ‘ਅਜ਼ਾਦੀ ਫੈਲੀ’ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਲਈ 500-700 ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਾੜਵੀ ਬਣ ਕੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਉਹ ਲੜੇ ਪਰ ਆਖ਼ਿਰ ਉਹ ਹਾਰ ਮੰਨ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥੀਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕ ਨੂੰਹ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਦੇ ਇਕ ਆਮ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੇ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਹਾਲ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਸੀ, ਇੱਧਰ ਵੀ ਤੇ ਉਧਰ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਾਨੂੰ ਗ਼ਰੀਬ ਕੰਮੀ ਕਮੀਣ ਸਮਝ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਾਡਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਬੜਾ ਸਾਦਾ ਸੀ, ਸਾਡੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣਾ ਬਦਨ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਸੀ। (ਪੂਰੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਬਲਾਗ ਵਿਚ ਪਏ ਲਿੰਕ ਦੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ)

ਇੰਟਰਵਿਊ ਨੰਬਰ -2

ਦੂਜੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਾ ਲਿੰਕ ਮੈਂ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਦੇ ਕਾਲਜ ਮੀਆਂ ਰਹਿਮਤ ਅਲੀ ਕਾਲਜ ‌ਫਾਰ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਵਿਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹੈ ਡਾ. ਲੁਬਨਾ ਅਖ਼ਲਾਕ ਖ਼ਾਨ।, ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪੀਐੱਚਡੀ ਦੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਬਣੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ‘‘ਝਿੱਲ’ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਅੰਬਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ‘ਸਿਰਦਈ’ ਵਿਚ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਇਹ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਗੁਨਾਓ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਲਦਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਅਲਾਟ ਹੋਈ। Link is ... https://www.youtube.com/watch?v=5nJ2RchIvCQ

ਪੱਤਰਕਾਰ ਰਾਣਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਭਾਰਤੀ ਪੁਆਧੀ ਭਾਵ ਹਰਿਆਣਵੀ ਬੋਲੀ ਭਾਵ ਬਾਂਗਰੂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਸਜਦਾ। ਸ਼ਾਲਾ ਆਪਣੇ ਮਕਸਦ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇ.. ਆਮੀਨ! ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ 8146001100

ਪੁਆਧੀ ਦਰਿਆ ਘੱਗਰ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲਦਾ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਿਆ ‘ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਠਾ’

ਨੌਜਵਾਨ ਕਲਮਾਂ- ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦਾ ਹਰ ਪੱਖ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਚੱਠਾ’

ਜਿੱਥੇ ਅਖੌਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਤੇਲ ਚੋਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਸੱਜਰੇ ਸੋਹਣੀਆਂ ਲਗਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਿਵੇਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਪਹਾੜ ਤੇ ਖੜੇ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ, ਅਨੇਕਾਂ ਸੁਪਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਤਾਂਘ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਮੈਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਅਜੀਤ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ‘ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਠਾ’ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। -ਪਿਛੋਕੜ- ਜਦੋਂ ’47 ਦੀ ਕਹਿਰ ਭਰੀ ਅੱਗ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਘਰ ਬਰਬਾਦ ਕੀਤੇ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਲੈ ਲਈਆਂ, ਉਸ ਕਹਿਰ ਦੀ ਭੇਂਟ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਠਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਚੜ੍ਹਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦਾਦਾ ਸ. ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਹੋਰੀਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁੱਜਰਾਂਵਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਜੀਰਕੇ ਚੱਠੇ ਵਿਚ 30 ਕਿੱਲੇ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚੋਂ ਸੋਨੇ ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਕੱਢਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਕਹਿਰ ’47 ਦਾ ਆਗਿਆ ਤਾਂ ਮਜਬੂਰਨ ਵਸੀ ਵਸਾਈ ਦੁਨੀਆ ਛੱਡ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਚੋ ਉੱਜੜ ਕੇ ਇੱਧਰਲੇ ਪੰਜਾਬ ਆ ਪਹੁੰਚੇ । ਭਾਰਤ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਖੱਜਲ ਖ਼ੁਆਰ ਹੁੰਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੁੜ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਧਰਮ ਹੇੜੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਜਿੱਥੇ 30 ਏਕੜ ਬਦਲੇ ਸਿਰਫ਼ 17 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੀ ਮਿਲੀ। -ਘੱਗਰ ਦੀ ਮਾਰ ਝਲਦਾ ਪਿੰਡ ਧਰਮ ਹੇੜੀ ਅਤੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਜਨਮ- ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਚੀਕਾ ਰੋਡ ਤੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਰਾਮ ਨਗਰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਬਾਰਡਰ ਤੇ ਘੱਗਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਵੱਸਿਆ ਹੈ ਪਿੰਡ ‘ਧਰਮ ਹੇੜੀ’। ਜਦੋਂ ਬਾਰਸ਼ਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਧੜਕੂ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਝੋਨਾ ਕਈ ਕਈ ਵਾਰ ਲਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ ਪਨੀਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਸੋਕਾ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਘੱਗਰ ਦੀਆਂ ਮਾਰਾਂ ਝੱਲ ਰਹੇ ਬਾਪੂ ਸ. ਮਨਜ਼ੂਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀ ਮਤੀ ਦਲਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ 10 ਫਰਵਰੀ 1979 ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ‘ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਠਾ।’ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਕੋਮਲ ਮਨ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦਾ ਦੁੱਖ ਅਚੇਤ ਮਨ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਟੱਕਰਾਂ ਖਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਚ ਨੇੜਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਚ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਚੱਲਦੀ ਰਹੀ । ਦਾਦੇ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਹੜ੍ਹ ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਨੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਹੌਲੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ। ਧੁੰਦਲੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆ ਵਾਂਗ ਕਈ ਸੁਪਨੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੀਕਣ ਮਿੱਟੀ ਹੇਠ ਦੱਬਦੇ ਰਹੇ । ਏਨੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਮਿਲਾਪੜੇ ਤੇ ਭਾਵੁਕ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਪਿਤਾ ਖ਼ੁਦ ਨਹੀਂ ਸਨ ਪੜ੍ਹੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਐੱਮ ਏ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸੀ ਉਸ ਦੀ ਤਾਂਘ ਸੀ ਕਿ ਬੱਚੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਹੀ ਵਸਨੀਕ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ, ਫ਼ਕੀਰ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਿੰਗਾਰਾਂ ਸਿੰਘ, ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ, ਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਅਮਰ ਸਿੰਘ, ਬੰਤਾ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਤੇ ਸੁਹਬਤ ਨੂੰ ਵੀ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰੇਰਦਾ ਸੀ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਖੇਤ, ਡੰਗਰ ਪਸ਼ੂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸੀਰੀ ‘ਰਾਮੇ’ ਨੇ ਸੰਭਾਲ ਲਏ ਸਨ ਪਰ ਅੱਗੇ ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਸਨ ਕਿ ਜਿਸ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਚ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਪੜ੍ਹਿਆ ਉੱਥੇ ਟੀਚਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਸਦਕਾ ਤਾਸ਼ ਖੇਡ ਕੇ ਵਾਪਸ ਘਰ ਮੁੜਨ ਆਉਣਾ । ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਕਹਾਣੀ ਪਤਾ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਐਨ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੈੱਸਟ ਵਿਚ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਫ਼ੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਆਗੂ ਹਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਟੌਹੜਾ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਲਗਾ ਕੇ ਬੀਐਨ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹੀ ਦਾਖਲਾ ਦਿਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਥੋਂ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰ ਲਈ । ਉਪਰੰਤ ਫਿਰ ਬਾਪੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਡਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗੁਰਾਇਆ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਉਸ ਵਕਤ ਉਹ ਮੋਦੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਹੇ। -ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ- ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤ ਬਣ ਗਏ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ। ਚੁਸਤ ਚਲਾਕੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀ, ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਸਨ। ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਲਿਖਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ ਦੋਸਤ ਠਾਕਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ। ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਪੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ । ਉਸ ਵਕਤ ਤਕ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਿੰਡ ਇੱਕ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਅਜੀਤ ਅਖ਼ਬਾਰ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਜੀਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੱਕੀ ਹੋਈ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬੀ ਏ ਪਾਸ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਐੱਮ ਏ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਫਾਰਮ ਭਰ ਦਿੱਤੇ । ਇੱਥੇ ਕਈ ਅੜਚਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐੱਮ ਏ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਹੋ ਗਈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦਾ ਸਾਥ ਮਿਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ, ਉਸ ਦੇ ਕਹਿਣ ਸਦਕਾ ਘੱਟ ਨੰਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਿਆਂ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਮੌਕੇ ਜਦੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਡਾ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲੀਆ ਨੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ,ਕੁਝ ਲਿਖਣ ਨਾ ਜਾਣਦਾ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਫੇਰ ਵੀ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇ ਆਇਆ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਡਾ. ਵਾਲੀਆ ਨੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਲਿਖਤ ਦੀ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦਿੱਤੀ। ਹੌਸਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਚੰਗੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਇਹੀ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੋਰ ਕਿਵੇਂ ਨਿਖਾਰੀ ਜਾਵੇ। ਇਹ ‘ਸ਼ਾਬਾਸ਼’ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੱਡਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਭਰ ਦਿੱਤਾ, ਇੱਥੇ ਨਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ, ਡਾ. ਬੱਲ, ਡਾ ਗੁਰਮੀਤ ਮਾਨ, ਡਾ. ਭੁਪਿੰਦਰ ਬਤਰਾ ਅਤੇ ਡਾ. ਹੈਪੀ ਜੈਜ਼ੀ ਆਦਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਲੈਟਰ ਟੂ ਐਡੀਟਰ’ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਤੇ ਅਜੀਤ ਵਿਚ ਛਪੇ। ਦੇਸ਼ ਸੇਵਕ ਵਿਚ ਵੀ ਛਪੇ। ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ, ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਛਪੀਆਂ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਵਿੱਚ ਛਪਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਹੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ‘ਗਬੋ ਲਾਈਜੇਸ਼ਨ’ ਛਪੀ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਚੱਲਦਿਆਂ ਹੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਖੜਾ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਚੈਨਲ ਐਨ ਆਰ ਆਈ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਐਂਕਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ । ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸਾਲ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਅਜੀਤ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ ਵੱਖ ਐਡੀਸ਼ਨਾਂ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹਾਸਲ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਨਾਲ ਵੀ ਮਿਲਾਪ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਕ ਸੀ। ਇਸ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਟਿਆਲਾ ਉਪ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਖੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾਖਾ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ । ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜੀਤ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ‘ਡਕਾਲਾ ਸਟੇਸ਼ਨ’ ਤੋਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਸ ਦੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾਖਾ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਸੀ। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਡਿੱਗਰੀ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸ. ਦਾਖਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਠਾਕਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਰਾਹੀਂ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ। ਉੱਥੋਂ ਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਾਂ ਬਿਜ਼ਨਸ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਬਾਰੇ ਬਾਹਲ਼ਾ ਵਖਰੇਵਾਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਅਜੀਤ ਲਈ ‘ਬਿਜ਼ਨਸ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ’ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਜਚ ਜਾਵੇ ।

ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਨਾਮੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਬਣ ਗਏ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚ (ਲੇਖਕ), ਭੁਪੇਸ਼ ਚੱਠਾ, ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੋਸਨ, ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਰੁਪਾਣਾ, ਤੇਜਿੰਦਰ ਫਤਿਹਪੁਰੀ, ਰਵੇਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰ ,ਦੀਪਕ ਮੋਦਗਿਲ, ਪਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ,ਰਾਜੇਸ਼ ਪੰਜੋਲਾ ,ਬਲਜਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ । ਬਿਜ਼ਨਸ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਬਿਜ਼ਨਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਟੋਰੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਵੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾਖਾ ਨੇ ਡਾ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਤੋਂ ਲੈ ਦਿੱਤੀ । ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਅਜੀਤ ਵਿਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਚਮਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਬਸ਼ੀ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਜੀਤ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਲਈ ਵੀ ਕਈ ਲਿਖਤਾਂ ਲਿਖੀਆਂ । -ਪਟਿਆਲਾ ਅਜੀਤ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣਨਾ- ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਪੀ ਏ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਲੰਧਰ ਸੱਦ ਗਿਆ । ਕੁਝ ਕੁ ਸਰਸਰੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਮਦਰਦ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ‘ਤੈਨੂੰ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਇੰਚਾਰਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣੀ ਪੈਣੀ ਹੈ। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਅਲੋਕਾਰ ਵਾਲਾ ਸੀ। 17 ਨਵੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਅਜੀਤ ਦਫ਼ਤਰ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣਾ ‌ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। -ਪਟਿਆਲਾ ਮੀਡੀਆ ਕਲੱਬ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨਾ-

ਸਿਰਜਨਾਤਮਕ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਹੁਤ ਖਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਅੰਦਰ ਫ਼ੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦਾ ਚਾਅ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਇਸ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਜਿੱਥੇ ਪਟਿਆਲਾ ਮੀਡੀਆ ਕਲੱਬ ਦੇ ਦੋ ਵਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਦਾ ਮਾਣ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਈਮਾਨੀਆਂ ਵੀ ਦੇਖੀਆਂ ਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਹੀ ਕਲੱਬ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਕੁਝ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਮਦਦ ਵੀ ਦੇਖੀ । ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 15 ਅਗਸਤ 2022 ਨੂੰ ਸਾਰਥਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਬਦਲੇ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । -ਪਰਿਵਾਰ-

ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਚੱਠਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਡਾ ਬਲਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਰੈਗੂਲਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਅਵਲੀਨ ਕੌਰ ਤੇ ਬੇਟਾ ਗੁਰਵਾਰਸ ਸਿੰਘ ਅਜੇ ਛੋਟਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਹੈ । ਭੈਣ ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਮਹਿਲ ਸਿੰਘ ਦੂਜਾ ਚਾਚਾ ਸਵ. ਮਾਲਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਵੀ ਬਣੇ ਰਹੇ। -ਨੌਜਵਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸੰਦੇਸ਼- ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਾਂ ਪਾਠਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੀ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਰੱਬੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਲਈ ਅੱਜ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਪੱਤਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਸਮਝ ਲਓ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਵੀ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਅੱਜ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕਮਿਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਧਾੜਵੀਆਂ ਜਾਂ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਪੀਆਰਓ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਏਜੰਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਉਦੋਂ ਇਮਾਨਦਾਰ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵੀ ਚੰਗੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਹਾਂ ਇਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਲੈਣ ਲਈ ਦੋੜ ਭੱਜ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਏਨੇ ਨਹੀਂ ਗਿਰੇ ਕਿ ਇਕ ਹੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿਚ ਉਸੇ ਦਿਨ ਐਸਐਸਪੀ ਦੀ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਪਰਾਧ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਲਮਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਦੂਜੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਐਸਐਸਪੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਅਖ਼ਬਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ, ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਅਜੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਜਰਨਾ ਤੇ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਵੱਡੀਆਂ ਚੁਣੋਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਮੈਂ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਿਆਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਰੇ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖੇ ਕਿ ਉਹ ਅਖੌਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਵਿਚ ‘ਕਮਲ’ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਾਂਗ ਨਿੱਖਰਦਾ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਮੈਂ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ..ਆਮੀਨ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ 8146001100